KA PA KHUMA 

     Tunlai hla lar tak pakhat, ‘Ka pa Khuma’ hian rilru a hneh ru riau asin. Hla tluangtlam satliah mai angin lang mah se, a phena hringnun thawnthu hi a ngaihnawm ngawt mai.

Ka pa Khuma chu le...

   Khaw khata pa neinung ni ngai reng reng lo;  hna ropui leh sang a chanvo a dah ngai lo law law, ka pa Khuma nun chu a mawlmang a nia aw! Rap in tlawmteah a cheng a, a in chhungah thil hlu leh man to hmuh tur pakhatmah a awm lo. Amah lah chu han en maia a landan ang zawng chu a nihna a ni mai. A ranvulhte chauh lo chu laichin leh vua leh vang dang pawh a nei chuang lo. A thawh chhuah chhun ang ang hlim takin a ei a, rim taka a thawh hnuah tui takin a muhil a, hlim tak bawkin zing ni chhuah rualin bul a ṭan leh mai ṭhin.  Mahse, hlim em emin a nui reng thei lawi a! Tuma’n an awt lova; tumah a awt bik chuang hek lo. Chutiang mi chu a ni, Ka pa Khuma chu!

Ka pa Khuma Philosophy...

   ‘Mi hausa ka ni’ a ti tlat pek a! Ni e, khawvelin lang thei lama hausa a teh dan ang zawng zawngah chuan ka pa Khuma chu a tla fai vek alawm. Nawmchenna leh nun nawmna chi zawng zawng ban pha ve lo mah se, a hriselna chu hausakna ropui takah a ruat a, eitur tuihnaiah a buai ngai lo, a chunga thil thleng apiang lawm taka dawngsawng turin a rilru erawh a thununin, a sawizawi thung a.

    Pathian hnenah a engkim a hlan mai a, khuarelin a chhawp chhuahsak, lui luang ri leh sava hram ri te chu atan chuan rimawi ngaihnawm an ni. Reilotea vaivuta kir leh mai tur hringnun lungkham reng renga hun hman ai chuan, a tawn ang apiang lawm taka dawnsawn chu a thupui a ni. A neih phak bak awtin a tuihal ngai lova, a chan phak loh nihna beiseiin a ring a fan ngai hek lo. A rilru hi a hriselin a va hausa si em!

Dee luikama chhangphut hertupa ve thung...

   Hmanah, Charles Mackay khan, England rama lui pakhat, ‘Dee kama chhangphut hertupa’ (The Miller of the Dee) tih poem mawi tak a lo phuah tawh a. Chupa leh ka Pa Khuma hi mi inang, sa inang an ni. Ani pawh khan lungawi takin a chhangphut herna khawl chu nilengin a khalh a, he hla; ‘Tumah ka awt lo; tuma’n min awt hek lo’ (I envy nobody-no, not I, and nobody envies me!) tih hi hlim em emin a sa nileng a, chu chu a nun thupui pawh a ni.   

   Mahse England lalber, King Hal chuan chu chhangphut hertupa a tawn fuh ni chuan, ‘I hla sak kha a dik lo a nia, a chhan chu kei hian ka awt che a ni; ka lallukhum leh i chhangphut kai var iar uar lukhum kha inthleng ka phal e” a ti ta hial a nih kha! 

Rualelna khawvel...

   Hmasawn hi a ṭha, hausak pawh a hlu; neihnun lah thil thlakhlelhawm a ni. Fiamthu pakhatah khan, “Rilru hausak chu a ṭha a, mahse, thil a lei theih loh” an ti em ni kha? Ni e, engkim hlutna hi sum leh hmanraw changkang hmanga kan teh chuan a ni reng ang chu! Mi neih ang neih loh hlauvin kan tlan a, lang thei lamah chuan ka Pa Khuma te cho rual loh kan ni ta, mahse kan rilru erawh a rawih chhe tial tial thung si! Kan ngaihhlut zawng, kan rualel dan leh kan thil teh dan a danglam tak avangin changkang takin kan depressed ta sup sup mai a ni...em?

Ka pa Khuma Sermon...

   Ka Pa khuma Sermon aṭang hian kan hnam hian zir tur kan nei mai awm mange aw..Kan ngaihhlut thil hi enge? Tute nge mi awhawm kan tih a; tute nge mi zahawm kan tih te hi ni le? 

   Office-a dik tak leh rim taka thawk te, ṭhalai rual, khawvel ropuina lem hmanga intibuai hmasa duh lo, ṭhahnemngai taka mahni thawh awm tawk zel rim taka thawkte; a chhungkaw chawm nana kawngsira rawra chhu tlauh tlauh te, ni sen sa hnuaia thlansa phulkaia chawhmeh phur kual te, nupui fanaute eitur a hlui theih nana patling, mi hnuaia inhlawhfa hrawih hrawih te i hmuh hun chuan hei hi ngaihtuah ang che; khang mite ngei kha mi ZAHAWM an nih kha! A chhan maw..rim taka an thawh chhuah an ei! Chu chu a ni zahawmna awmna chu ni! 

   Tin, eng hna pawh hi a thawktu thawh dan a zirin hna zahawm tak vek a ni bawk. Kum upat leh hriselna ṭhat loh vang ni si lova, thawh nei lo, hmasawnna kawrawng ringawt um, ngaihhlut tur dik lo ngaihlutu mihring hi, ZAHPUIAWM an ni thung. Kan ngaihhlut zawng a dik hunah ZORAM hi a dam ang!

Aibawk

15.10.2023